برای درک آغوشم، شروع کن، یک قدم با تو

تمام گامهای مانده اش با من

منم زیبا
... که زیبا بنده ام را دوست می دارم
تو بگشا گوش دل، پروردگارت با تو می گوید
ترا در بیکران دنیای تنهایان
رهایت من نخواهم کرد
رها کن غیر من را، آشتی کن با خدای خود
تو غیر از من چه میجویی؟
تو با هر کس به غیر از من چه میگویی؟
تو راه بندگی طی کن عزیزا، من خدایی خوب میدانم
تو دعوت کن مرا با خود به اشکی . یا خدایی، میهمانم کن
که من چشمان اشک آلوده ات را دوست میدارم
طلب کن خالق خود را. بجو مارا، تو خواهی یافت
که عاشق میشوی بر ما و عاشق میشوم بر تو که
وصل عاشق و معشوق هم، آهسته میگویم، خدایی، عالمی دارد
تویی زیباتر از خورشید زیبایم. تویی والاترین مهمان دنیایم.
که دنیا بی تو چیزی چون تورا کم داشت
وقتی تو را من آفریدم، بر خودم احسنت میگفتم
مگر آیا کسی هم با خدایش قهر میگردد؟
هزاران توبه ات را گرچه بشکستی، ببینم من تورا از درگهم راندم؟
که میترساندت از من؟ رها کن آن خدای دور
آن نامهربان معبود، آن مخلوق خود را.
این منم پروردگار مهربانت. خالقت. اینک صدایم کن مرابا قطره اشکی
به پیش آور دو دست خالی خود را. با زبان بسته ات کاری ندارم
لیک غوغای دل بشکسته ات را من شنیدم
غریب این زمین خاکی ام. آیا عزیزم حاجتی داری؟
بگو، جزمن کس دیگر نمیفهمد. به نجوایی صدایم کن. بدان آغوش من باز است
قسم بر عاشقان پاک با ایمان
قسم بر اسبهای خسته در میدان
تو را در بهترین اوقات آوردم
قسم بر عصر روشن ، تکیه کن بر من
قسم بر روز، هنگامی که عالم را بگیرد نور
قسم بر اختران روشن اما دور، رهایت من نخواهم کرد
برای درک آغوشم، شروع کن، یک قدم با تو
تمام گامهای مانده اش با من
تو بگشا گوش دل، پروردگارت با تو میگوید
ترا در بیکران دنیای تنهایان، رهایت من نخواهم کرد

سهراب سپهری

فلسفه ایام فاطمیه

        حکمت عزاداری دو نوبت درسال برای حضرت زهرا که به ایام فاطمیه معروف است ازعلل مختلف تاریخی وسیاسی وفرهنگی نشات می گیرد؛ علت تاریخی به اختلاف نقل قولها درباره ی روز شهادت حضرت زهرا  مربوط است ؛علت فرهنگی وسیاسی نیزبه دوران حاکمان سیاسی مربوط است که برای شیعیان هیچ گونه آزادی مذهبی نداده وعزاداری شیعه برای معصومین حتی برای امام حسین بویژه برای حضرت زهرا خصوصی وپنهانی  بود واین امر درطول تاریخ ، درنامشخص بودن ومبهم بودن تاریخ دقیق شهادت موثر بوده علاوه براین برگذاری مراسم عزاداری درجهت اشاعه ی فرهنگ اهل بیت ومعارف دین امری مطلوب ومفید است، ازاینروی برگذاری مراسم درایام فاطمیه فرصتی جهت فرهنگ سازی در راستای معارف اهل بیت (علیهم السلام) است؛

1- فلسفه تاریخی ایام فاطمیه ازاختلاف درتاریخ شهادت آن حضرت نشائت می گیرد؛ علت اختلاف درتاریخ نیز می تواند وجوهی داشته باشد:

1- علت اختلاف عوامل مختلف می تواند باشد؛ احتمال دارد در ضبط وقایع سهل انگاری شده وگذشت زمان سبب شده هر دو نظر مورد توجه باشد ؛یا اینکه شهادت حضرت درهمان زمان به خاطر مسائل سیاسی جامعه وکودتا یی که در سقیفه انجام گرفت ارتباط داشت ، بعدها توسط مورخین اموی وغیره سانسور شد وفا صله ی ثبت مسائل تاریخی نیز لا اقل یک قرن پس از واقعه بوده؛ از اینروی تاریخنگاران را در مورد شهادت فاطمه زهرا(س) دو روایت ذکر کرده اند:

1ـ عده ای از علمای شیعه و سنی، شهادت آن حضرت را 75 روز بعد از وفات پیامبر(ص) می دانند.

2ـ عده ای دیگر شهادت آن حضرت را 95 روز بعد از وفات پیامبر(ص) می دانند.

بنابر قول اول، 13 جمادی الاولی (سال 11ق) تاریخ شهادت فاطمه زهرا(س) است.

بنا بر قول دوم، 3 جمادی الآخر (سال 11ق) تاریخ شهادت آن حضرت می باشد.[1]

تعداد روزها ی عزاداری توسط مردم ودوستداران مشخص می شود؛ برخی  روزهای فاصله  بین دو قول را ایام فاطمیه می نامند ویک مجلس روضه دراول ومجلسی در دومی برگزار کرده وبه این مدت ایام فاطمیه گفته می شود؛ اگرچه علما شیعه  بیشتر قول دوم را ترجیح می دهند .

2-حکمت وعلت فرهنگی وسیاسی ایام فاطمیه:

در هر دوره ای که شیعیان تحت فشار حکومتها نبوده اند، عزاداری برای ائمه اطهار و فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ بیشتر می شده و شیعیان با خیالی آسوده تر و آشکارا به عزاداری می پرداخته اند. اما در دوره هایی که این فشار و تهدید از ناحیه حکومت و حاکمان وجود داشته، عزاداری کمتر، و به صورت مخفیانه صورت می گرفته و به واسطه همین امر در دوره های اخیر که شیعه کمتر احساس خطر کرده عزاداری برای حضرت زهرا و سایر معصومین ـ علیهم السلام ـ بیشتر و بهتر شده است. ابن اثیر می نویسد: «در قرن سوم و چهارم و پنجم و همزمان با تشکیل دولت های آل بویه در عراق و حمدانیون در سوریه و فاطمیون در مصر، مذهب شیعه گسترش  یافت و مراسم عزاداری توسعه یافت.»[2] هرچند بیشتر این عزاداریها مختص سالار شهیدان امام حسین ـ علیه  ‎   السلام ـ بوده است؛ اما به هر حال عزاداری برای سائر ائمه و حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ هم به صورتی محدود وکمتر قطعاً برگزار می شده است «با گسترش تسلط دیلمیان بر بغداد در این شهر که از سالها پیش مرکز اجتماع شاعران شیعی بود انجمن ها تشکیل گردید که در آن فضیلت های اهل بیت را نقل نموده و بر مظلومیت آنان اشک می ریختند.»

در دوره هایی که حاکمان سنی حاکمیت داشتند، شیعیان نمی توانستند عزاداری کنند به عنوان نمونه در دوران حکومت عباسیان «... علویان یا از دم تیغ گذشتند و یا در سیاه چالها پوسیدند و یا از ترس جان گمنام در دهکده ها و بیغوله ها بسر می بردند... نوحه گری  در مجلس های سری و سپس بر سر بازارها بر دختر پیغمبر و ستمهایی که بر او و فرزندان او رفته است آغاز شد.»

ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ به مسئله عزاداریاهل بیت اهمیت خاصی می دادند و در گسترش آن تلاش زیادی داشتند «به جرأت می تواند گفت: ائمه معصومین ـ علیهم السلام ـ در گسترش فرهنگ عزاداری به ویژه دربارة امام حسین ـ علیه  ‎   السلام ـ نقش بسزایی داشتند.» در دوره های اخیر، شاید بتوان گفت ازدوره صفویه به این طرف عزاداریها علنی شده، «در دورانهای اخیر، عزاداری از نظر کمیّت و کیفیت رشد می کند. در سالگرد رحلت پیامبر و امامان معصوم و حضرت زهرا ـ علیهم السلام ـ و... مراسم عزداری بر پا می شود». ‌   علمای بزرگ ما به ایام شهادت معصومین توجه خاصی داشتند و برای ذکر فضائل آن بزرگواران در ایام شهادت ثواب زیادی قائل بودند در این رابطه شهید مطهری(ره) می فرماید: «ایام فاطمیه است چرا ذکر فضائل و زندگی اهل بیت پیغمبر این همه اجر و ثواب دارد آنها انسانهای ساخته شده هستند...» و باید توجه داشت که چون در تاریخ شهادت حضرت زهرا اختلاف نظر وجود دارد، لذا در هر دوره تاریخ مشهور شهادت آن حضرت عزاداری برپا می شود.

البته تعبیر به «دهة فاطمیه» کمتر می شود و بیشتر «ایام فاطمیه» گفته می شود در این ایام، ممکن است در برخی از جاها یک روز و در برخی از جاها چند روز برای آن حضرت عزاداری شود. از طرفی باید توجه داشت که مصیبت حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ مصیبتی عظیم است و هر چه مصیبت بزرگتر باشد، عزاداری مربوط به آن هم بیشتر خواهد بود. آیت الله وحید خراسانی آن را مصیبت کبری می نامد ایشان می گوید: «... در این مصیبت کبری که ناموس خدا و بضعة خاتم انبیاء وکفو سید اوصیاء و مادر ائمه هدی نیمه شب دفن شد... به پاخیزیم و آنچه در توان داریم در تعظیم شعائر شهادت او انجام دهیم.»  به واسطه همین بزرگی مصیبت است که شیعیان ممکن است  چند روز قبل یا بعد از شهادت اقامه عزا کنند. از طرفی به واسطه نزدیک بودن این دو روزاختلافی، کم کم یک حالت پیوستگی بین ایام به وجود آمده و برخی آن را به دو دهه تقسیم کرده و آن را اختصاص به حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ داده اند. و روایتی در این زمینه وجود ندارد. اما سیره ائمه اطهار و علمای دین بزرگداشت شهادت آن حضرت بوده است.

در فرهنگ دینی ما یکی از برنامه هایی که نشان دهنده پیوند و دوستی شیعه با اولیای دین و امامان معصوم است، «عزاداری» است. ائمه ما را به برپائی این مجالس که فضیلت زیادی هم دارند سفارش کرده اند از جمله در حدیثی امام صادق ـ علیه  ‎   السلام ـ از فضیل پرسید: آیا دور هم می نشینید و حدیث و سخن می گوئید؟ فضیل گفت:آری. حضرت فرمود: «این گونه مجالس رادوست دارم پس امر ما را زنده بدارید. خدا رحمت کند کسی که امر (و راه و مرام) ما را احیاء می کند.» حضرت امام خمینی (ره) در این رابطه می فرماید: «... با این هیاهو، با این گریه، با این نوحه خوانی، با این شعرخوانی، با این نثرخوانی ما می خواهیم این مکتب را حفظ کنیم چنانچه تا حالا هم حفظ شده است.»

برگرفته از وبلاگ پایگاه تاریخ و سیره اهل بیت